Bệnh viêm họng: Triệu chứng, nguyên nhân và cách phòng tránh

Viêm họng là một dạng bệnh lý về Tai-Mũi-Họng phổ biến ở mọi lứa tuổi, gây sưng đau cổ họng, ho khan, mất tiếng và nhiều triệu chứng khó chịu khác. Nếu không có phương pháp điều trị kịp thời, bệnh viêm họng cấp có thể tiến triển thành viêm họng mãn tính, gây ra nhiều khó khăn trong việc điều trị. Việc tìm hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng đúng phương pháp điều trị là rất quan trọng, bởi không phải lúc nào thì việc sử dụng kháng sinh cũng có hiệu quả tốt trong điều trị, việc lạm dụng kháng sinh cũng gây ra khá nhiều hệ lụy phức tạp. Cùng tìm hiểu bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về bệnh viêm họng ngay nhé!

Mục lục bài viết

Bệnh viêm họng là gì?

Viêm họng là tình trạng viêm nhiễm niêm mạc và tổ chức xung quanh họng, thường gây ra cảm giác đau rát, khó chịu khi nuốt, cùng với cảm giác ngứa ngáy hoặc kích ứng cổ họng. Nguyên nhân chủ yếu của viêm họng thường là do virus hoặc vi khuẩn, nhưng cũng có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố môi trường như khói bụi, không khí khô. Mặc dù viêm họng gây khó chịu, nhưng phần lớn các trường hợp sẽ tự khỏi trong vòng 5-7 ngày. Tuy nhiên, nếu không được điều trị đúng cách, viêm họng nặng có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. (1)

Viêm họng có hai loại chính

Viêm họng cấp tính: Đây là dạng viêm họng phổ biến, thường xuất hiện vào mùa lạnh và có thể xảy ra ở cả người lớn và trẻ em. Viêm họng cấp tính có thể xuất hiện riêng biệt hoặc kèm theo các bệnh viêm đường hô hấp khác như cúm, sởi, hoặc kết hợp với viêm VA, viêm amidan, viêm mũi, viêm xoang.
Viêm họng mạn tính: Là tình trạng viêm kéo dài, trải qua nhiều giai đoạn khác nhau. Triệu chứng thường rõ rệt vào buổi sáng sau khi thức dậy và thường gặp hơn ở người trưởng thành. Viêm họng mạn tính có hai thể chính là viêm họng mạn tính lan tỏa và viêm họng mạn tính khu trú, trong đó bao gồm viêm VA mạn tính và viêm amidan mạn tính.

Nguyên nhân dẫn đến bệnh viêm họng

Bệnh viêm họng chủ yếu xảy ra do tác động của các loại vi rút và vi khuẩn. Khoảng 80% trường hợp viêm họng được xác định là do vi rút, trong đó các virus phổ biến như virus rhino, adeno, virus hợp bào đường thở, cúm và sởi là nguyên nhân chính. Phần còn lại do vi khuẩn gây ra, như vi khuẩn liên cầu, tụ cầu và phế cầu. (2)

Ngoài nguyên nhân chính trên, viêm họng còn có thể phát sinh từ hai yếu tố chính:

Yếu tố cá nhân

Vệ sinh răng miệng kém: Nếu không vệ sinh răng miệng thường xuyên và đúng cách, vi khuẩn có hại sẽ tích tụ trong khoang miệng, dễ dẫn đến viêm nhiễm.
Trào ngược acid dạ dày: Hiện tượng acid dạ dày tràn vào thực quản gây ra chứng ợ nóng. Khi acid trào ngược, nó có thể kích thích cổ họng, dẫn đến viêm.
Chế độ ăn uống không lành mạnh: Uống đồ uống có cồn, hoặc tiêu thụ thức ăn quá cay, cứng, hoặc được chế biến theo cách như muối, chiên, nướng có thể tạo ra những va chạm làm tổn thương cổ họng.
Các bệnh lý liên quan: Một số bệnh lý như viêm loét dạ dày tá tràng, trào ngược thực quản, hay dị ứng cũng có thể góp phần gây ra viêm họng kéo dài.

Yếu tố môi trường

Ô nhiễm không khí: Các yếu tố ô nhiễm như khói bụi, khói thuốc lá, nấm mốc và khí thải công nghiệp đều có thể gây kích thích cho đường hô hấp, dẫn đến viêm họng.
Thay đổi thời tiết: Thời tiết thay đổi thất thường, đặc biệt là vào mùa giao mùa, làm gia tăng nguy cơ viêm họng, nhất là khi cơ thể không được giữ ấm đúng cách.
Vệ sinh an toàn thực phẩm: Sự thiếu chú ý đến vệ sinh an toàn thực phẩm có thể dẫn đến tiêu thụ thực phẩm không an toàn, chứa nhiều vi khuẩn, từ đó gây ra viêm họng.

Bệnh viêm họng có nguy hiểm không? Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bệnh viêm họng có thể dẫn đến nhiều biến chứng nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách. Dưới đây là một số biến chứng thường gặp:

Tại họng: Viêm họng có thể gây ra các vấn đề như áp-xe họng, viêm tấy quanh họng hoặc amidan, và áp-xe thành sau họng, đặc biệt là ở trẻ em.
Tại các cơ quan lân cận: Viêm họng có thể dẫn đến viêm mũi và viêm xoang.
Viêm tai giữa: Viêm họng cũng dễ dàng dẫn đến viêm tai giữa khi vi khuẩn lan truyền qua đường liên thông từ họng đến lỗ vòi nhĩ và tai giữa. Trẻ em bị viêm tai giữa thường quấy khóc, bỏ bú, sốt cao, và thường nghiêng đầu hoặc quờ tay vào tai để giảm cảm giác khó chịu.

Việc đến bác sĩ kịp thời là rất quan trọng khi bạn gặp các triệu chứng sau:

Sưng tấy cổ hoặc lưỡi: Sưng và đau ở cổ có thể do các hạch bạch huyết bị viêm, điều này có thể liên quan đến viêm amidan, cảm cúm, hoặc thậm chí là các vấn đề nghiêm trọng như ung thư, nhiễm HIV, lupus ban đỏ hay giang mai.
Đau họng kèm phát ban: Nếu có phát ban trên da đi kèm với đau họng, đây có thể là dấu hiệu của các bệnh nghiêm trọng như thủy đậu, sởi hay rubella, có thể dẫn đến nhiễm trùng thứ cấp hoặc nguy hiểm đến tính mạng.
Đau họng kèm sốt cao: Đặc biệt ở trẻ nhỏ, đau họng thường đi kèm với sốt cao. Nếu trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ có nhiệt độ cơ thể vượt quá 37 độ C hoặc có dấu hiệu sốt mà không có nhiệt kế, cần đưa trẻ đến bác sĩ ngay lập tức để tránh các biến chứng nghiêm trọng.
Cổ cứng: Nếu đau họng đi kèm với cổ cứng, đây có thể là dấu hiệu của viêm màng não. Bệnh này rất nghiêm trọng và cần cấp cứu ngay. Các triệu chứng khác bao gồm sốt, buồn nôn, nhạy cảm với ánh sáng.
Đau họng kèm chảy nước dãi: Khi có chảy nước dãi đi kèm với đau họng, điều này có thể chỉ ra viêm họng nặng, cần điều trị nhanh chóng, đặc biệt là ở trẻ nhỏ, vì khó nuốt có thể dẫn đến mất nước và các biến chứng sức khỏe khác.

Phương pháp điều trị bệnh viêm họng

Bệnh viêm họng là một dạng bệnh thường gặp ở Việt Nam, và mọi người ở mọi lứa tuổi đều có thể mắc phải. Đây không phải là một căn bệnh nguy hiểm và có khả năng tự khỏi nếu các bạn sử dụng đúng phương pháp. Một số phương pháp điều trị thường được áp dụng như:

Sử dụng thuốc kháng sinh

Một số người ngay sau khi mắc bệnh viêm họng đã sử dụng thuốc kháng sinh như một vị thuốc chữa được bách bệnh. Những loại thuốc như Paracetamol hay ibuprofen giúp giảm thiểu tình trạng đau họng hay giảm viêm rất hiệu quả. Một số loại kháng sinh có thể kể đến như:

Penicillin: Có tác dụng kháng khuẩn, thường ở dạng uống hoặc tiêm. Lưu ý không sử dụng cho phụ nữ mang thai hoặc người có tiền sử bệnh dạ dày, thận, gan.
Amoxicillin: Hiệu quả trong điều trị viêm họng do nhiễm khuẩn. Cần tránh dùng cho người có bệnh thận, gan hoặc đang dùng thuốc ngừa thai.
Erythromycin: Thuốc thuộc nhóm macrolid, tác dụng diệt khuẩn thông qua ức chế quá trình hình thành protein. Thuốc này thường được chỉ định dùng sau ăn ở dạng uống hoặc tiêm trong trường hợp nặng. Chống chỉ định với người mắc bệnh tim mạch hoặc dị ứng với thành phần thuốc.

Súc miệng bằng nước muối sinh lý

Súc miệng bằng nước muối sinh lý sẽ không có hiệu quả giảm ho ngay lập tức nhưng sẽ giúp làm sạch cổ họng của bạn. Việc súc miệng bằng nước muối sinh lý thường xuyên sẽ bảo vệ cổ họng bạn, tiệt trùng cổ họng từ đó giúp phòng tránh được bị viêm họng.

Sử dụng một số đồ dùng chuyên dụng cho tai mũi họng

Thuốc kháng histamin: Giúp giảm triệu chứng dị ứng.
Thuốc long đờm: Hỗ trợ làm loãng đờm và dễ dàng ho ra.
Thuốc xịt mũi và xịt họng: Giúp giảm đau và sưng tấy. Một số sản phẩm về xịt mũi họng có trên thị trường nên sử dụng: Xịt mũi họng lợi khuẩn Altawell, xịt họng keo ong, xịt mũi họng Subavax,….
Siro ho: Dành cho cả người lớn và trẻ nhỏ.

Dùng viên kẹo ngậm đau họng

Nếu đau họng khiến bạn khó chịu và việc nuốt thức ăn trở nên khó khăn, bạn có thể sử dụng viên kẹo ngậm đau họng chứa paracetamol. Đây là một phương pháp đơn giản và tiện lợi để giảm cơn đau. Tuy nhiên, hãy đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng để đảm bảo an toàn.

Kết luận

Trên đây là những thông tin tổng hợp từ Altaco về bệnh viêm họng, bao gồm mức độ nguy hiểm và những dấu hiệu cần chú ý để biết khi nào nên gặp bác sĩ. Chúng tôi hy vọng rằng bài viết đã mang đến cho bạn những kiến thức bổ ích và hữu ích trong việc chăm sóc sức khỏe. Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc nào hoặc cần thêm thông tin, hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn chi tiết.

Nguồn thông tin bài viết tham khảo:

(1). Bệnh viện đa khoa Tâm Anh: https://tamanhhospital.vn/benh-viem-hong/

(2). Newman, T. (2023, January 6). What to know about strep throat: https://www.medicalnewstoday.com/articles/155412#symptoms_strep_throat