Kiến thức về các biến chứng thường gặp trong thai kỳ mà mẹ nên biết

21/01/2025

Mang thai là một hành trình kỳ diệu nhưng cũng đầy thử thách đối với mỗi người phụ nữ. Một số biến chứng xảy ra do các vấn đề sức khỏe phát sinh trong thai kỳ, trong khi một số khác bắt nguồn từ những bệnh lý đã có từ trước. Vì vậy, việc chăm sóc và theo dõi sức khỏe trước và trong khi mang thai là vô cùng quan trọng để giảm thiểu rủi ro và đảm bảo sự an toàn cho mẹ và bé yêu. Hãy cùng khám phá những kiến thức về các biến chứng thường gặp trong thai kỳ qua bài viết dưới đây!

Các biến chứng thường gặp trong thai kỳ – Giai đoạn đầu

kiến thức về các biến chứng thường gặp trong thai kỳ
Nguồn ảnh: Long Châu

Giai đoạn đầu của thai kỳ, đặc biệt là 3 tháng đầu, là khoảng thời gian cơ thể người mẹ trải qua nhiều thay đổi lớn để thích nghi với sự xuất hiện của em bé. Tuy nhiên, đây cũng là lúc người mẹ đối mặt với nguy cơ xảy ra các biến chứng nghiêm trọng nếu không được theo dõi và chăm sóc cẩn thận. Dưới đây là những biến chứng thường gặp trong thai kỳ giai đoạn đầu mà các mẹ bầu cần lưu ý để bảo vệ sức khỏe của bản thân và thai nhi. (1)

Sảy thai

Sảy thai là một trong những biến chứng phổ biến nhất trong thai kỳ, đặc biệt xảy ra trong 12 tuần đầu. Theo thống kê, có khoảng 15-20% phụ nữ mang thai gặp tình trạng này.

Nguyên nhân:

  • Phần lớn các trường hợp sảy thai xuất phát từ bất thường về nhiễm sắc thể trong hợp tử, khiến phôi thai không thể phát triển bình thường.
  • Ngoài ra, các yếu tố như rối loạn nội tiết, sức khỏe người mẹ kém, nhiễm trùng hoặc các vấn đề liên quan đến tử cung cũng có thể dẫn đến sảy thai.

Triệu chứng:

  • Dịch âm đạo tiết lẫn máu hoặc ra máu bất thường.
  • Đau bụng dưới hoặc cảm giác chuột rút kéo dài.

Lưu ý:

  • Khi gặp bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, mẹ bầu cần đến cơ sở y tế để được kiểm tra ngay lập tức. Việc thăm khám kịp thời có thể giảm thiểu nguy cơ và bảo vệ sức khỏe cho mẹ và bé.

Thai ngoài tử cung

Thai ngoài tử cung xảy ra khi trứng thụ tinh không làm tổ trong tử cung mà phát triển ở vị trí khác, như ống dẫn trứng, buồng trứng, hoặc cổ tử cung.

Tỷ lệ:

  • Cứ 50 phụ nữ mang thai thì có 1 người bị thai ngoài tử cung. Đây là một tình trạng nghiêm trọng, vì phôi thai không thể phát triển bình thường bên ngoài tử cung và có thể đe dọa tính mạng người mẹ nếu không được xử lý kịp thời.

Triệu chứng:

  • Đau bụng dữ dội, đặc biệt là một bên bụng.
  • Ra máu âm đạo bất thường.
  • Cảm giác choáng váng hoặc ngất xỉu.

Cách xử lý:

  • Không có phương pháp đưa thai về lại tử cung. Với trường hợp này, bác sĩ sẽ phải đình chỉ thai kỳ để đảm bảo an toàn cho người mẹ.

Nhiễm trùng khi mang thai

Trong thai kỳ, hệ miễn dịch của người mẹ phải hoạt động nhiều hơn để bảo vệ cả mẹ và bé, dẫn đến tình trạng suy giảm sức đề kháng và tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Các loại nhiễm trùng thường gặp:

Viêm âm đạo

  • Rubella: Có thể gây dị tật bẩm sinh nếu nhiễm trong 3 tháng đầu.
  • Liên cầu khuẩn nhóm B: Là nguyên nhân dẫn đến nhiễm trùng nặng ở trẻ sơ sinh.
  • Viêm gan B/C: Ảnh hưởng đến gan của mẹ và khả năng lây truyền sang con.
  • Nhiễm trùng đường tiết niệu: Gây đau khi đi tiểu hoặc nguy cơ sinh non.
  • Thủy đậu: Nếu mắc phải trong thai kỳ, có thể gây dị tật bẩm sinh hoặc sảy thai.

Hậu quả:

  • Nhiễm trùng không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ mà còn có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như sảy thai, sinh non hoặc dị tật bẩm sinh ở thai nhi.

Biện pháp phòng ngừa:

  • Tiêm phòng đầy đủ trước khi mang thai (như Rubella, thủy đậu).
  • Giữ vệ sinh cá nhân tốt, ăn uống khoa học và thăm khám định kỳ.

Các biến chứng thường gặp trong thai kỳ – Giai đoạn giữa

Các biến chứng thường gặp trong thai kỳ - Giai đoạn giữa

  • Giai đoạn giữa của thai kỳ (thường từ tuần 13 đến tuần 26) là thời điểm mà cơ thể mẹ đã dần thích nghi với sự hiện diện của thai nhi. Tuy nhiên, đây cũng là giai đoạn có thể xuất hiện một số biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé.
  • Việc nhận biết và xử lý kịp thời những biến chứng này là rất quan trọng để đảm bảo an toàn cho cả hai.

Tiền sản giật

Tiền sản giật là một trong những biến chứng nguy hiểm nhất trong thai kỳ, ảnh hưởng từ 3-8% phụ nữ mang thai, thường xuất hiện sau tuần thứ 20. Đây là một rối loạn phức tạp, đặc trưng bởi:

Huyết áp cao: Sự xuất hiện protein trong nước tiểu (protein niệu).

Nguyên nhân và ảnh hưởng:

  • Tiền sản giật có thể gây tổn thương các cơ quan như gan, thận, và hệ thần kinh, dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng cho sức khỏe mẹ và thai nhi.
  • Trong trường hợp nặng, bác sĩ có thể chỉ định sinh non để giảm nguy cơ đe dọa tính mạng.

Triệu chứng nhận biết:

  • Sưng phù bất thường ở tay, chân, mặt.
  • Đau đầu dữ dội, hoa mắt, mờ mắt.
  • Đau vùng trên dạ dày, buồn nôn hoặc nôn mửa.

Thiếu máu thai kỳ

Thiếu máu do thiếu sắt là tình trạng phổ biến trong giai đoạn giữa thai kỳ, khi nhu cầu sắt của cơ thể mẹ tăng gấp 5-7 lần để đáp ứng cho cả mẹ và bé.

Nguyên nhân:

  • Chế độ ăn uống không cung cấp đủ lượng sắt.
  • Ốm nghén kéo dài gây khó hấp thu dinh dưỡng.

Nếu không được bổ sung sắt kịp thời, thiếu máu có thể dẫn đến:

  • Sảy thai.
  • Bong nhau non, huyết áp thai kỳ, tiền sản giật.
  • Nguy cơ băng huyết sau sinh.

Dấu hiệu nhận biết:

  • Mệt mỏi, chóng mặt, da xanh xao.
  • Khó thở, tim đập nhanh.

Giải pháp:

  • Bổ sung thực phẩm giàu sắt (thịt đỏ, gan, rau xanh).
  • Uống viên sắt theo chỉ định của bác sĩ.

Nhau tiền đạo

Nhau tiền đạo xảy ra khi bánh nhau nằm ở vị trí bất thường, che phủ một phần hoặc toàn bộ lối ra của tử cung, cản trở thai nhi khi sinh thường.

Biểu hiện:

  • Ra máu đỏ tươi đột ngột, không đau bụng.
  • Máu ra có thể ít hoặc nhiều, đông cục lại.

Nguy cơ:

  • Mất máu nhiều, nguy hiểm cho mẹ và bé.
  • Thường phải sinh mổ để đảm bảo an toàn.

Cách xử lý:

  • Thai phụ cần thăm khám định kỳ để phát hiện sớm.
  • Nghỉ ngơi và tránh hoạt động mạnh nếu đã được chẩn đoán nhau tiền đạo.

Sinh non

Sinh non xảy ra khi thai nhi chào đời trước tuần thứ 37 của thai kỳ. Đây là biến chứng thường gặp, đặc biệt ở giai đoạn cuối của giữa thai kỳ và đầu giai đoạn cuối.

Nguyên nhân:

  • Nhiễm trùng, stress, hoặc tử cung co bóp bất thường.
  • Nhau tiền đạo, đa thai.

Dấu hiệu cảnh báo:

  • Cơn co thắt tử cung đều đặn và gia tăng.
  • Dịch âm đạo loãng hoặc ra máu.

Hậu quả:

  • Trẻ sinh non thường gặp vấn đề về sức khỏe như suy hô hấp, hệ miễn dịch yếu.

Cách phòng ngừa:

  • Theo dõi sát sao trong thai kỳ.
  • Hạn chế căng thẳng và làm việc quá sức.

Suy thai

Suy thai xảy ra khi thai nhi không nhận đủ oxy và dưỡng chất cần thiết khi còn trong tử cung.

Nguyên nhân:

  • Bất thường về nhau thai hoặc dây rốn.
  • Mẹ bầu mắc bệnh lý mãn tính như tăng huyết áp, tiểu đường.

Triệu chứng:

  • Cử động thai giảm, hoặc không cảm nhận được thai máy.
  • Nhịp tim thai bất thường khi siêu âm.

Nguy cơ:

  • Nếu không xử lý kịp thời, suy thai có thể dẫn đến tổn thương não hoặc tử vong.

Thai tăng trưởng chậm

Hội chứng thai tăng trưởng chậm (IUGR) xảy ra khi thai nhi phát triển chậm hơn bình thường, khiến cân nặng của bé thấp hơn tiêu chuẩn.

Nguyên nhân:

  • Suy dinh dưỡng thai kỳ, mẹ bầu hút thuốc hoặc uống rượu.
  • Bất thường ở nhau thai hoặc bệnh lý mãn tính của mẹ.

Ảnh hưởng:

  • Tăng nguy cơ sinh non, thai lưu hoặc sức khỏe kém sau sinh.

Cách cải thiện:

  • Theo dõi sát qua siêu âm và xét nghiệm.
  • Tăng cường dinh dưỡng và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ.

Các biến chứng thường gặp trong thai kỳ – Giai đoạn cuối thai kỳ

Các biến chứng thường gặp trong thai kỳ - Giai đoạn cuối thai kỳ

Giai đoạn cuối của thai kỳ, từ tuần 28 đến khi chuyển dạ và sinh con, là thời điểm quan trọng khi cơ thể mẹ và thai nhi trải qua những thay đổi lớn. Đây cũng là giai đoạn dễ gặp nhiều biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và bé.

Tiểu đường thai kỳ

Tiểu đường thai kỳ là tình trạng tăng đường huyết chỉ xảy ra trong thời kỳ mang thai. Khoảng 5% phụ nữ mang thai mắc phải tình trạng này. Tiểu đường thai kỳ có thể gây ra nhiều nguy cơ như:

  • Đối với mẹ: Tăng nguy cơ tiền sản giật, cao huyết áp và sinh mổ.
  • Đối với thai nhi: Tăng trưởng quá mức dẫn đến khó sinh hoặc sinh non, tăng nguy cơ mắc tiểu đường tuýp II và béo phì sau này.

Thai phụ cần thực hiện các xét nghiệm đường huyết định kỳ trong tam cá nguyệt cuối và tuân thủ chế độ ăn uống, luyện tập, hoặc điều trị bằng insulin theo hướng dẫn của bác sĩ để kiểm soát đường huyết.

Ngôi thai bất thường

Thông thường, thai nhi sẽ quay đầu vào những tuần cuối, chuẩn bị cho quá trình sinh nở. Tuy nhiên, nếu ngôi thai bất thường (ví dụ: ngôi mông, ngôi ngang), việc sinh thường sẽ trở nên khó khăn hoặc nguy hiểm. Trong trường hợp này, bác sĩ thường chỉ định sinh mổ để bảo đảm an toàn cho cả mẹ và bé.
Một số nguyên nhân khiến ngôi thai bất thường bao gồm:

  • Tử cung bất thường (tử cung hai sừng, tử cung đôi).
  • Dây rốn ngắn hoặc quấn quanh thai nhi.
  • Nước ối quá ít hoặc quá nhiều.

Nhau tiền đạo

Nhau tiền đạo là tình trạng bánh nhau che phủ một phần hoặc toàn bộ lỗ tử cung. Trong 3 tháng cuối, nếu mẹ bầu bị nhau tiền đạo, nguy cơ chảy máu âm đạo là rất cao, thường là máu đỏ tươi không đau. Đây là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sinh mổ sớm. Thai phụ cần theo dõi chặt chẽ và nhập viện ngay khi có dấu hiệu chảy máu để được xử lý kịp thời.

Băng huyết sau sinh

Băng huyết là tình trạng chảy máu nặng (trên 500 ml) trong hoặc sau khi sinh. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong sản khoa. Các nguyên nhân phổ biến của băng huyết bao gồm:

  • Tử cung không co hồi.
  • Tổn thương đường sinh dục.
  • Sót nhau thai.

Việc phát hiện và xử lý kịp thời là yếu tố then chốt để cứu sống sản phụ. Các biện pháp có thể bao gồm xoa bóp tử cung, truyền máu, hoặc can thiệp phẫu thuật.

Thiếu hụt nước ối

Nước ối đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ thai nhi và hỗ trợ sự phát triển của bé. Trong giai đoạn cuối, thiếu hụt nước ối có thể làm tăng nguy cơ sinh non, suy thai, hoặc các vấn đề trong chuyển dạ.

Thai phụ cần được theo dõi lượng nước ối thường xuyên thông qua siêu âm. Nếu tình trạng thiếu ối nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định sinh sớm để bảo vệ an toàn cho thai nhi.

Chuyển dạ kéo dài

Chuyển dạ kéo dài xảy ra khi quá trình sinh nở mất nhiều thời gian hơn bình thường, thường là do:

  • Tử cung co bóp không đủ mạnh.
  • Ngôi thai bất thường.
  • Đường sinh dục hẹp hoặc xương chậu nhỏ.

Biến chứng này có thể dẫn đến nhiễm trùng, suy thai hoặc băng huyết. Các bác sĩ thường can thiệp bằng cách hỗ trợ sinh hoặc chuyển sang sinh mổ.

Các bất thường liên quan đến dây rốn

Dây rốn có thể gặp nhiều vấn đề trong giai đoạn cuối thai kỳ và khi chuyển dạ, như:

  • Dây rốn quấn cổ thai nhi (dây rốn quấn 1-2 vòng).
  • Dây rốn thắt nút hoặc bị chèn ép.

Những tình trạng này có thể dẫn đến suy thai hoặc thai chết lưu. Việc theo dõi nhịp tim thai bằng thiết bị y tế trong quá trình chuyển dạ giúp phát hiện sớm các bất thường để can thiệp kịp thời.

Thuyên tắc ối

Thuyên tắc ối là biến chứng hiếm gặp nhưng cực kỳ nguy hiểm, xảy ra khi nước ối hoặc các mảnh tế bào thai nhi đi vào máu của mẹ, gây sốc phản vệ. Dấu hiệu nhận biết gồm khó thở đột ngột, đau ngực, tụt huyết áp nhanh chóng.

Đây là tình trạng cấp cứu khẩn cấp đòi hỏi xử lý ngay lập tức tại bệnh viện. Dù hiếm gặp, nhưng tỷ lệ tử vong do thuyên tắc ối vẫn rất cao (80%).

Một số lưu ý cho mẹ bầu

Thai kỳ là giai đoạn quan trọng, đòi hỏi các mẹ bầu phải đặc biệt chú ý đến sức khỏe và tinh thần để đảm bảo sự phát triển tốt nhất cho bé. Dưới đây là một số lời khuyên thiết thực dành cho mẹ bầu trong suốt hành trình mang thai.

Tham gia kiểm tra định kỳ

Việc khám thai định kỳ là vô cùng cần thiết, giúp phát hiện sớm các biến chứng tiềm ẩn để có biện pháp can thiệp kịp thời. Các buổi khám thai cũng là cơ hội để bác sĩ theo dõi sự phát triển của thai nhi, đảm bảo bé đang lớn lên khỏe mạnh trong bụng mẹ.

Xây dựng chế độ ăn uống và nghỉ ngơi hợp lý

Chế độ dinh dưỡng cân đối là chìa khóa để mẹ và bé khỏe mạnh. Mẹ bầu cần bổ sung đầy đủ các nhóm chất, đặc biệt là:

  • Sắt: Giúp phòng ngừa thiếu máu trong thai kỳ.
  • Canxi: Đảm bảo sự phát triển xương và răng của thai nhi.
  • Axit folic: Giảm nguy cơ dị tật ống thần kinh cho bé.

Ngoài ra, mẹ bầu nên nghỉ ngơi đủ giấc, tránh căng thẳng, và tập thể dục nhẹ nhàng như yoga hay đi bộ để tăng cường sức khỏe.

Tuân thủ chỉ định của bác sĩ

Tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc hoặc áp dụng các biện pháp dân gian không được kiểm chứng. Tất cả các quyết định liên quan đến sức khỏe mẹ và bé cần có sự tham vấn của bác sĩ chuyên khoa.

Chuẩn bị tâm lý và kiến thức cho giai đoạn cuối thai kỳ

Giai đoạn cuối thai kỳ là thời điểm quan trọng, mẹ cần chuẩn bị kỹ lưỡng cả về mặt sức khỏe lẫn tâm lý. Học cách nhận biết dấu hiệu chuyển dạ, chuẩn bị đồ dùng cần thiết cho bé và tìm hiểu về các phương pháp sinh nở là những điều mẹ nên thực hiện sớm.
Sự chăm sóc chu đáo và cẩn trọng trong suốt thai kỳ không chỉ giúp mẹ bầu cảm thấy an tâm mà còn đảm bảo hành trình chào đón bé yêu sẽ diễn ra an toàn và hạnh phúc nhất.

Kết luận

Trên đây là những kiến thức về các biến chứng thường gặp trong thai kỳ mà Altaco muốn gửi đến bạn. Hy vọng bài viết này sẽ giúp các mẹ bầu có thêm sự chuẩn bị kỹ lưỡng và an tâm hơn trong hành trình mang thai đầy ý nghĩa. Đừng quên theo dõi Altaco để cập nhật thêm nhiều thông tin bổ ích về chăm sóc sức khỏe cho mẹ và bé, cùng những lời khuyên chuyên sâu từ các chuyên gia.

Thông tin bài viết tham khảo:

(1).https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/mot-so-bien-chung-hay-gap-trong-qua-trinh-mang-thai-vi

Dược sĩ Cồ Minh Hằng
Đã kiểm duyệt nội dung
Xem thêm thông tin

CÓ THỂ BẠN CŨNG QUAN TÂM