Nuôi con bằng sữa mẹ: Tất cả lợi ích cho mẹ và bé từ A-Z

Không gì có thể sánh bằng sữa mẹ – nguồn dinh dưỡng tự nhiên hoàn hảo mà cơ thể người mẹ dành tặng cho con yêu. Không chỉ cung cấp đầy đủ dưỡng chất thiết yếu giúp trẻ phát triển khỏe mạnh, sữa mẹ còn mang lại vô số lợi ích cho chính người mẹ trong suốt hành trình nuôi con. Hãy cùng khám phá những lợi ích tuyệt vời mà nuôi con bằng sữa mẹ mang lại ngay sau đây!

Có nên nuôi con bằng sữa mẹ không? Và trong thời gian bao lâu?

Nên nuôi con bằng sữa mẹ bởi sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng hoàn chỉnh và tối ưu nhất cho trẻ sơ sinh. Các tổ chức y tế uy tín như WHO, AAP và ACOG khuyến nghị mẹ nên cho bé bú hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời, không bổ sung sữa công thức, nước lọc hay nước trái cây. Sữa mẹ chứa đầy đủ đạm, chất béo, vitamin, khoáng chất và kháng thể, giúp bé phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn trí tuệ, đồng thời tăng cường hệ miễn dịch để chống lại bệnh tật.

Không chỉ tốt cho bé, nuôi con bằng sữa mẹ còn mang lại nhiều lợi ích cho mẹ như giúp tử cung co hồi nhanh hơn, giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư vú, ung thư buồng trứng và hỗ trợ lấy lại vóc dáng sau sinh.

Vậy nên nuôi con bằng sữa mẹ trong bao lâu? Theo khuyến nghị, mẹ nên:

• Cho bé bú hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu để đảm bảo bé nhận đủ dưỡng chất thiết yếu.
• Tiếp tục cho bé bú kết hợp ăn dặm từ tháng thứ 6 đến 24 tháng tuổi, giúp bé phát triển toàn diện.
• Cho trẻ bú mẹ càng lâu, bé càng nhận được nhiều lợi ích về sức khỏe và trí não. Vì vậy, nếu có thể, mẹ nên duy trì cho bé bú đến 2 năm hoặc lâu hơn.

Nuôi con bằng sữa mẹ mang lại những lợi ích gì cho trẻ

Nuôi con bằng sữa mẹ không chỉ là một phương pháp nuôi dưỡng tự nhiên mà còn mang lại vô vàn lợi ích cho sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị nên cho bé bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời và tiếp tục kết hợp ăn dặm cho đến khi ít nhất 2 tuổi hoặc lâu hơn để bé có nền tảng thể chất và trí tuệ vững chắc. Dưới đây là những lợi ích quan trọng mà sữa mẹ mang lại cho bé. (1)

Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng hoàn hảo cho trẻ

Sữa mẹ được coi là tiêu chuẩn vàng cho dinh dưỡng trẻ sơ sinh nhờ chứa đầy đủ đạm, chất béo, vitamin, khoáng chất và kháng thể với tỷ lệ cân bằng, giúp bé hấp thu dễ dàng. Không chỉ vậy, thành phần sữa mẹ còn thay đổi linh hoạt theo từng giai đoạn phát triển của bé.

• Sữa non (trong vài ngày đầu sau sinh): Đây là loại sữa đặc, có màu vàng nhạt, chứa nhiều đạm, ít đường nhưng giàu vi chất và kháng thể, giúp bảo vệ hệ tiêu hóa non nớt của bé và tạo nền tảng miễn dịch vững chắc.
• Sữa trưởng thành (sau vài ngày): Lượng sữa tiết ra nhiều hơn, chứa đủ các dưỡng chất phù hợp với nhu cầu phát triển của bé.

Tuy nhiên, sữa mẹ có thể thiếu vitamin D, vì vậy mẹ nên bổ sung vitamin D cho bé từ 2-4 tuần tuổi theo hướng dẫn của bác sĩ.

Sữa mẹ cung cấp kháng thể giúp bé tăng cường miễn dịch

• Trong những tháng đầu đời, hệ miễn dịch của bé chưa hoàn thiện, vì vậy việc bú mẹ là cách tự nhiên giúp bé chống lại bệnh tật. Sữa mẹ giàu kháng thể IgA, giúp bảo vệ niêm mạc họng, phổi và hệ tiêu hóa khỏi sự tấn công của vi khuẩn và virus.
• Trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn ít bị viêm phổi, tiêu chảy và nhiễm trùng hơn so với trẻ bú sữa công thức. Đây là điều mà các sản phẩm thay thế sữa mẹ không thể cung cấp được.

Giảm nguy cơ mắc bệnh tật ở trẻ sơ sinh

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, trẻ được nuôi bằng sữa mẹ có nguy cơ mắc bệnh thấp hơn so với trẻ không được bú mẹ. Một số bệnh mà sữa mẹ giúp phòng ngừa gồm:

• Viêm tai giữa: Trẻ được bú mẹ lâu dài có hệ miễn dịch mạnh hơn, giảm đáng kể nguy cơ nhiễm trùng tai giữa, viêm xoang và viêm họng.
• Nhiễm trùng đường hô hấp: Sữa mẹ có khả năng chống lại các bệnh viêm phổi, viêm phế quản và nhiễm trùng hô hấp cấp tính.
• Cảm lạnh và các bệnh nhiễm trùng: Trẻ sơ sinh bú mẹ hoàn toàn trong ít nhất 6 tháng giảm nguy cơ mắc cảm lạnh nặng hoặc viêm nhiễm đường hô hấp.
• Bảo vệ đường ruột: Trẻ bú mẹ ít bị nhiễm trùng đường ruột, giảm nguy cơ mắc bệnh Crohn và viêm loét đại tràng khi trưởng thành.
• Hội chứng đột tử trẻ sơ sinh (SIDS): WHO và AAP khẳng định rằng, bú mẹ có thể giúp giảm nguy cơ SIDS đáng kể.

Giúp bé không bị thừa cân hoặc béo phì

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng trẻ bú mẹ hoàn toàn trong ít nhất 4 tháng đầu đời có nguy cơ thừa cân và béo phì thấp hơn so với trẻ bú sữa công thức. Điều này được giải thích bởi các yếu tố sau:

• Hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh: Trẻ bú sữa mẹ nhận được lượng lớn vi khuẩn có lợi, hỗ trợ hệ tiêu hóa và tác động tích cực đến cách cơ thể lưu trữ chất béo.
• Cân bằng hormone kiểm soát cảm giác no: Sữa mẹ chứa nhiều Leptin, một loại hormone quan trọng giúp điều chỉnh sự thèm ăn và kiểm soát quá trình tích trữ mỡ trong cơ thể. Nhờ đó, trẻ bú mẹ có xu hướng tự điều chỉnh lượng sữa tiêu thụ phù hợp, không bị ăn quá nhiều như khi bú bình.
• Thói quen ăn uống lành mạnh: Trẻ bú mẹ phát triển khả năng tự nhận biết khi nào no, tránh tình trạng ăn quá mức, giúp giảm nguy cơ béo phì trong tương lai.
• Việc duy trì cân nặng hợp lý ngay từ nhỏ sẽ giúp bé phát triển khỏe mạnh, giảm nguy cơ mắc các bệnh như tiểu đường type 2, cao huyết áp và bệnh tim mạch khi trưởng thành.

Giúp bé thông minh hơn

Sữa mẹ không chỉ là thức ăn tốt nhất cho cơ thể mà còn là nguồn dinh dưỡng lý tưởng giúp phát triển trí não. Nhiều nghiên cứu cho thấy trẻ bú mẹ có chỉ số IQ cao hơn, phát triển nhận thức và khả năng học tập tốt hơn.

• Sữa mẹ chứa DHA và ARA: Đây là hai dưỡng chất quan trọng giúp phát triển não bộ, cải thiện khả năng ghi nhớ, tư duy và học hỏi.
  Tương tác gần gũi với mẹ: Khi bú mẹ, bé được tiếp xúc da kề da, nhìn vào mắt mẹ, tạo sự kích thích cho não bộ phát triển.
• Kết quả nghiên cứu: Một nghiên cứu của Đại học Liên bang Pelotas (Brazil) do Tiến sĩ Bernardo Lessa Horta dẫn đầu đã phát hiện ra rằng nuôi con bằng sữa mẹ trong thời gian dài có liên quan đến chỉ số IQ cao hơn, thời gian đi học lâu hơn và thu nhập cao hơn khi trưởng thành.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng trí thông minh do bú mẹ không chỉ kéo dài đến tuổi trưởng thành mà còn ảnh hưởng đến địa vị xã hội và khả năng kinh tế của trẻ trong tương lai.

Giúp bé phát triển cơ miệng khỏe mạnh

Hành động bú mẹ không chỉ giúp bé nhận được đầy đủ dưỡng chất mà còn có lợi cho sự phát triển cơ miệng, răng và hàm mặt.

• Phát triển xương hàm: Khi bú mẹ, bé phải sử dụng lực để hút sữa, từ đó cơ hàm, lưỡi và các cơ xung quanh miệng phát triển mạnh mẽ, tạo nền tảng cho sự phát triển khoang miệng.
• Giảm nguy cơ răng mọc lệch: Trẻ bú mẹ có ít nguy cơ bị răng mọc lệch hoặc hô móm do quá trình bú mẹ giúp định hình cung răng và xương hàm đúng cách.
• Giảm nguy cơ sâu răng: Sữa mẹ chứa các kháng thể và enzyme có lợi, giúp bảo vệ răng miệng, giảm nguy cơ sâu răng hơn so với trẻ bú bình.

Việc bú mẹ không chỉ mang lại lợi ích trong giai đoạn sơ sinh mà còn tạo nền tảng tốt cho sức khỏe răng miệng sau này.

Giúp bé gần gũi hơn với mẹ

Nuôi con bằng sữa mẹ không chỉ là việc cung cấp dinh dưỡng mà còn là cầu nối tình cảm thiêng liêng giữa mẹ và bé.

• Tiếp xúc da kề da: Khi bé được ôm ấp, chạm vào làn da của mẹ, bé sẽ cảm thấy an toàn, ấm áp và được che chở. Điều này giúp bé giảm căng thẳng và ít quấy khóc hơn.
• Giao tiếp bằng mắt: Trong quá trình bú, bé sẽ nhìn vào mắt mẹ, tạo ra sự kết nối mạnh mẽ, giúp bé nhận diện mẹ sớm hơn và tăng cường sự phát triển cảm xúc.
• Tăng cường hormone tình yêu: Khi cho con bú, cơ thể mẹ sẽ tiết ra hormone Oxytocin, giúp tạo cảm giác gắn bó và yêu thương mạnh mẽ giữa mẹ và bé.

Nhờ đó, trẻ bú mẹ thường ít lo lắng, ít quấy khóc, ngủ ngon hơn và có sự phát triển tâm lý ổn định hơn so với trẻ bú sữa công thức.

Nuôi con bằng sữa mẹ mang lại những lợi ích gì cho mẹ

Bên cạnh những lợi ích không thể phủ nhận đối với trẻ, việc nuôi con bằng sữa mẹ còn mang lại vô số lợi ích cho người mẹ. Dưới đây là những lợi ích đáng chú ý dành cho mẹ khi cho con bú hoàn toàn.

Hỗ trợ việc giảm cân sau sinh

Việc cho con bú không chỉ giúp mẹ cung cấp dinh dưỡng cho bé mà còn là một yếu tố quan trọng giúp giảm cân sau sinh. Các nghiên cứu cho thấy cho con bú có thể giúp mẹ đốt cháy từ 300 đến 500 calo mỗi ngày, một lượng năng lượng không nhỏ.

• Đốt cháy calo: Quá trình tiết sữa và cho bé bú là một hoạt động tiêu hao năng lượng, giúp mẹ nhanh chóng lấy lại vóc dáng sau khi sinh.
• Khôi phục cân nặng: Mẹ cho con bú thường có khả năng giảm mỡ bụng và giảm trọng lượng cơ thể nhanh hơn so với mẹ không cho bú hoặc cai sữa sớm.

Với việc giảm cân an toàn và tự nhiên, mẹ sẽ cảm thấy khỏe khoắn và tự tin hơn khi đối diện với những thay đổi cơ thể sau sinh.

Giúp tử cung mẹ co lại nhanh hơn

Một trong những thay đổi lớn trong cơ thể mẹ khi mang thai là tử cung phải giãn rộng để chứa đựng thai nhi. Sau khi sinh, tử cung cần thời gian để trở lại kích thước ban đầu. Việc cho con bú có thể giúp tử cung co lại nhanh hơn, điều này rất quan trọng trong việc phục hồi sau sinh.

• Hormone Oxytocin: Khi mẹ cho bé bú, cơ thể sẽ tiết ra hormone Oxytocin, giúp co thắt tử cung, đẩy nhanh quá trình phục hồi và giảm nguy cơ chảy máu sau sinh.
• Hồi phục tử cung: Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, mẹ cho con bú có tử cung phục hồi nhanh hơn, đồng thời ít mất máu hơn so với mẹ không cho con bú.

Điều này không chỉ giúp mẹ hồi phục nhanh chóng mà còn giảm bớt những khó chịu do tử cung chưa phục hồi hoàn toàn sau sinh.

Giảm nguy cơ bị trầm cảm sau sinh

Trầm cảm sau sinh (PPD) là một bệnh lý tâm lý phổ biến, ảnh hưởng đến nhiều bà mẹ sau khi sinh con. Tuy nhiên, việc cho con bú có thể giúp giảm nguy cơ mắc trầm cảm sau sinh.

• Giảm trầm cảm: Một nghiên cứu năm 2012 cho thấy, những mẹ cho con bú có khả năng mắc trầm cảm sau sinh thấp hơn so với mẹ không cho bú hoặc mẹ cai sữa sớm.
• Hormone Oxytocin: Sự tiết ra của Oxytocin khi cho con bú không chỉ giúp co thắt tử cung mà còn có tác dụng làm mẹ cảm thấy thư giãn, giảm căng thẳng và lo âu.
• Tăng cường tình cảm: Việc cho con bú giúp mẹ cảm thấy gắn bó và yêu thương con hơn, giảm cảm giác cô đơn và lo lắng, giúp cân bằng tâm lý sau sinh.

Nhờ đó, những bà mẹ cho con bú ít có nguy cơ rơi vào tình trạng trầm cảm và dễ dàng vượt qua những khó khăn tâm lý sau sinh.

Giảm nguy cơ mắc các bệnh lý phụ khoa

Cho con bú không chỉ tốt cho sức khỏe tâm lý mà còn giúp mẹ bảo vệ mình khỏi một số bệnh lý phụ khoa nguy hiểm.

• Giảm nguy cơ ung thư: Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng mẹ cho con bú lâu dài có nguy cơ mắc các bệnh ung thư vú và ung thư buồng trứng thấp hơn. Việc cho con bú giúp tuyến sữa của mẹ được thông suốt, ngăn ngừa tình trạng viêm tắc tuyến sữa hoặc ung thư vú.
• Bảo vệ sức khỏe phụ khoa: Ngoài ra, mẹ cho con bú còn ít nguy cơ mắc các bệnh lý phụ khoa khác như viêm tắc vú, viêm âm đạo, bệnh lý buồng trứng.
• Giảm nguy cơ các bệnh lý khác: Việc cho con bú có thể giúp mẹ giảm nguy cơ mắc các bệnh lý khác như đái tháo đường type 2, bệnh tim mạch, mỡ máu cao, huyết áp cao, viêm khớp, nhờ tác dụng điều hòa nội tiết tố và cải thiện sức khỏe tổng thể của cơ thể.

Những lợi ích này giúp mẹ duy trì một cơ thể khỏe mạnh và một hệ miễn dịch vững vàng, giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh nghiêm trọng khi tuổi tác tăng dần.

Ngăn ngừa loãng xương

Mặc dù trong thời gian cho con bú, cơ thể mẹ cần một lượng canxi lớn hơn để sản xuất sữa, nhưng các nghiên cứu chỉ ra rằng mẹ cho con bú lâu dài sẽ có mật độ xương khỏe mạnh hơn so với những bà mẹ cai sữa sớm.

• Loãng xương giảm thiểu: Mẹ cho con bú kéo dài thời gian cho con bú, mật độ xương có thể sẽ phục hồi hoặc thậm chí tăng lên sau khi cai sữa, đồng thời giảm thiểu nguy cơ bị loãng xương ở tuổi mãn kinh.
• Giảm nguy cơ gãy xương: Các nghiên cứu cho thấy mẹ cho con bú ít có nguy cơ bị gãy xương chậu sau khi mãn kinh so với những người mẹ không cho con bú hoặc cai sữa sớm.

Tuy cơ cần thêm canxi trong thời gian cho con bú, nhưng sự tiếp xúc lâu dài với sữa mẹ thực sự giúp bảo vệ và duy trì sức khỏe xương của mẹ.

Hoãn thời gian hành kinh trở lại

Việc cho con bú kéo dài không chỉ mang lại lợi ích cho trẻ mà còn có thể giúp mẹ có thời gian nghỉ ngơi và phục hồi sức khỏe sau sinh bằng cách hoãn thời gian hành kinh trở lại.

• Dừng rụng trứng: Cho con bú sẽ ức chế quá trình rụng trứng, từ đó ngăn cản kinh nguyệt quay lại trong suốt giai đoạn cho con bú. Điều này tạo ra một khoảng cách an toàn giữa các lần mang thai.
• Tận hưởng thời gian với con: Mẹ sẽ có nhiều thời gian hơn để tận hưởng khoảng thời gian quý báu bên con, khi không phải đối mặt với các triệu chứng khó chịu của kỳ kinh nguyệt.

Việc này không chỉ có lợi cho sức khỏe sinh sản mà còn giúp mẹ có một cuộc sống dễ chịu hơn sau khi sinh con.

Tiết kiệm thời gian, tiền bạc và công sức

Cho con bú sữa mẹ trực tiếp còn giúp mẹ tiết kiệm đáng kể về thời gian, công sức và chi phí khi nuôi con. Việc cho con bú hoàn toàn bằng sữa mẹ mang lại những lợi ích kinh tế và tiện lợi, đặc biệt là so với việc sử dụng sữa công thức.

• Tiết kiệm chi phí sữa công thức: Mẹ không cần phải chi một khoản tiền lớn để mua sữa công thức cho bé, giúp giảm bớt chi phí sinh hoạt hàng tháng.
• Không cần vệ sinh và tiệt trùng bình sữa: Việc cho con bú trực tiếp giúp mẹ không phải mất công tiệt trùng bình sữa hay chuẩn bị sữa công thức mỗi ngày.
• Sữa mẹ luôn sẵn sàng: Sữa mẹ luôn có nhiệt độ thích hợp và có sẵn cho bé bú bất kỳ lúc nào mà không cần phải hâm nóng, giúp mẹ tiết kiệm thời gian và công sức, nhất là vào ban đêm.
• Giảm lo lắng về lượng sữa: Mẹ cũng không cần phải lo lắng về việc tính toán số lượng sữa công thức cần cho bé mỗi ngày như khi nuôi bé bằng sữa công thức.

Việc cho con bú trực tiếp từ mẹ giúp tiết kiệm thời gian, tiền bạc và công sức, từ đó tạo ra một cuộc sống dễ dàng và tiện lợi hơn cho mẹ.

Tăng cường tình mẫu tử

Một trong những lợi ích tinh thần quan trọng của việc cho con bú là tăng cường sự gắn bó giữa mẹ và bé. Khi mẹ ôm ấp, vỗ về và cho con bú sữa mẹ, cả hai mẹ con sẽ có một sự kết nối đặc biệt, làm cho tình mẫu tử thêm khăng khít và sâu sắc.

• Gắn bó chặt chẽ: Việc ôm con và cho con bú tạo ra một cảm giác yêu thương, an toàn và sự kết nối không thể tách rời giữa mẹ và con.
• Giảm căng thẳng: Sự tiếp xúc da thịt, ánh mắt và những cử chỉ yêu thương trong khi cho con bú giúp mẹ thư giãn, giảm stress và tăng cường cảm giác bình yên.
• Khẳng định tình mẫu tử: Việc nuôi con bằng sữa mẹ là một hành động thiêng liêng, thể hiện sự chăm sóc và tình yêu thương vô bờ bến của người mẹ dành cho con.
• Việc cho con bú là cơ hội tuyệt vời để mẹ và bé xây dựng một mối quan hệ vững chắc, bền chặt, là nền tảng cho một gia đình yêu thương và hạnh phúc.

Kết luận

Với những lợi ích vượt trội mà việc nuôi con bằng sữa mẹ mang lại cho cả mẹ và bé, từ việc giúp bé khỏe mạnh, phát triển trí tuệ, đến việc hỗ trợ mẹ phục hồi nhanh chóng sau sinh và bảo vệ sức khỏe lâu dài, có thể nói sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng hoàn hảo nhất cho trẻ trong những năm tháng đầu đời. Hy vọng qua những thông tin đã chia sẻ trong bài viết, các mẹ đã có cái nhìn rõ ràng về tầm quan trọng của việc cho con bú sữa mẹ.

Nguồn thông tin bài viết tham khảo:

(1). https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/huong-dan-nuoi-con-bang-sua-me-day-du-nhat-vi