Sún răng ở trẻ em: Nguyên nhân và cách khắc phục

Sún răng là một vấn đề thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt trong giai đoạn từ 1 đến 3 tuổi. Tuy không phải là bệnh lý nghiêm trọng, nhưng nếu không được xử lý kịp thời, sún răng có thể dẫn đến nhiều hệ lụy như răng mòn, ảnh hưởng đến thẩm mỹ, gây khó khăn trong phát âm và giao tiếp của trẻ. Chính vì vậy, việc hiểu rõ nguyên nhân và các biện pháp phòng ngừa sún răng là điều cha mẹ không thể bỏ qua để đảm bảo con yêu phát triển toàn diện.

Mục lục bài viết

Bệnh sún răng ở trẻ em là gì?

Sún răng là một tình trạng phổ biến xảy ra ở trẻ em, đặc biệt là trong độ tuổi từ 1 đến 3, khi cấu tạo răng của trẻ chưa được phát triển hoàn chỉnh. Răng của trẻ có ba lớp cơ bản: vỏ cứng, men răng, và ngà răng. Tuy nhiên, so với người lớn, lớp men răng và ngà răng ở trẻ mỏng hơn, có độ canxi hóa thấp và nhạy cảm hơn. Điều này khiến răng của trẻ dễ bị tổn thương bởi các tác nhân từ bên ngoài.

Khi lớp men răng bị tổn thương, răng bắt đầu mủn dần và tiêu đi, dẫn đến giảm thể tích thân răng. Hiện tượng này chính là sún răng. Khác với sâu răng, các chỗ sún thường không sâu thành lỗ, nhưng lại trải rộng trên bề mặt răng, có màu sắc thay đổi từ nâu đến đen, đáy mềm trong các đợt tiến triển. Đáng lo ngại hơn, sún răng có khả năng lan truyền nhanh chóng sang các răng khác, khiến cả hàm răng bị ảnh hưởng nặng nề.

Ở giai đoạn nghiêm trọng, sún răng khiến hàm răng của trẻ chỉ còn lại những phần mỏm nhỏ gần tụt xuống lợi. Điều này không chỉ làm mất thẩm mỹ mà còn cản trở chức năng nhai nuốt và phát âm của trẻ, gây khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày và tiềm ẩn nhiều ảnh hưởng lâu dài đến sự phát triển của trẻ. (1)

Nguyên nhân dẫn đến sún răng ở trẻ

Sún răng ở trẻ em có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, thường liên quan đến chế độ dinh dưỡng, thói quen vệ sinh răng miệng, và các yếu tố phát triển răng. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng này:

Chế độ ăn uống nhiều đường và thói quen vệ sinh kém

Trẻ em thường yêu thích các loại thức ăn nhanh, đồ ngọt, thực phẩm sấy khô nhiều đường hoặc đồ uống có ga và màu nhân tạo. Khi trẻ ăn nhiều các loại thực phẩm này mà không được vệ sinh răng miệng đúng cách, vi khuẩn sẽ nhanh chóng phát triển và tấn công men răng, dẫn đến tình trạng sún. Việc bỏ qua vệ sinh răng miệng trước khi đi ngủ càng làm tình trạng này nghiêm trọng hơn.

Thiểu sản men răng

Thiếu hụt canxi, sinh non, hoặc lạm dụng thuốc kháng sinh trong thời kỳ sơ sinh có thể gây thiểu sản men răng. Đây là hiện tượng men răng kém phát triển, mỏng và dễ tổn thương, tạo điều kiện cho sún răng hình thành. Một số loại thực phẩm có tính axit hoặc dễ phá hủy men răng cũng là yếu tố nguy cơ.

Thiếu hụt dinh dưỡng quan trọng

Khi chế độ ăn hàng ngày thiếu canxi và flour – hai khoáng chất thiết yếu cho sự phát triển của răng – trẻ dễ bị tổn thương men răng. Điều này không chỉ dẫn đến sún mà còn làm tăng nguy cơ sâu răng toàn hàm, gây ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe răng miệng của trẻ.

Ảnh hưởng từ mẹ trong thời kỳ mang thai

Việc người mẹ sử dụng thuốc kháng sinh trong thai kỳ có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển răng của thai nhi. Trẻ sinh ra trong trường hợp này thường có răng với độ cứng thấp, chất lượng men răng kém và dễ bị tổn thương hơn.

Chăm sóc răng miệng không đúng cách

Các thói quen chăm sóc răng miệng không đúng cách, như đánh răng qua loa, sử dụng bàn chải không phù hợp, hoặc không tập cho trẻ thói quen vệ sinh răng miệng sớm, sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và phá hủy men răng.

Yếu tố sức khỏe đặc thù

Một số trẻ bị vàng da sau khi sinh có nguy cơ gặp vấn đề về men răng cao hơn, do ảnh hưởng từ sự phát triển bất thường của cơ thể trong giai đoạn sơ sinh.

Dấu hiệu nhận biết bé bị sún răng sữa

Sún răng sữa ở trẻ thường tiến triển âm thầm và khó nhận biết ở giai đoạn đầu, nhưng nếu chú ý, cha mẹ có thể dễ dàng phát hiện thông qua các dấu hiệu dưới đây:

Răng hao mòn dần: Răng của trẻ sẽ bị mủn và giảm dần về kích thước, đặc biệt là ở vùng thân răng. Quá trình này diễn ra chậm rãi nhưng có thể ăn mòn sâu đến tận chân răng nếu không được can thiệp kịp thời.
Răng cửa xỉn màu, ố vàng: Răng cửa – thường là khu vực dễ bị sún nhất – sẽ trở nên xỉn màu, mất đi độ trắng sáng tự nhiên. Ban đầu, răng có thể chỉ hơi ố vàng, nhưng sau đó màu sắc ngày càng tối hơn, gây mất thẩm mỹ cho trẻ.
Bề mặt răng đổi màu: Lớp men răng trên bề mặt dần bị ăn mòn, không còn trắng bóng mà chuyển sang các màu nâu hoặc đen. Điều này là do sự phá hủy của vi khuẩn và sự suy giảm chất lượng men răng.
Lớp ngà răng lộ ra, gây đau nhức: Khi men răng bị mòn hết, lớp ngà răng bên dưới sẽ lộ ra. Đây là lớp nhạy cảm, dễ bị kích ứng bởi thức ăn nóng, lạnh hoặc có tính axit, gây đau nhức và khó chịu cho trẻ khi ăn uống.

Bé bị sún răng có nguy hiểm không?

Sún răng ở trẻ tuy không gây đau nhức ngay từ đầu nhưng tiềm ẩn nhiều hậu quả nghiêm trọng:

Ảnh hưởng việc ăn uống và phát âm: Sún răng sớm khiến trẻ mất răng trước thời điểm thay răng tự nhiên, làm gián đoạn quá trình ăn nhai, tiêu hóa, và khiến trẻ khó phát âm chuẩn, dễ nói ngọng.
Lây lan vi khuẩn: Răng sún mang vi khuẩn gây hại, ảnh hưởng không chỉ đến răng sữa mà còn tác động xấu đến răng vĩnh viễn và lợi.
Đau nhức và biếng ăn: Khi tủy răng bị lộ hoặc ngà răng hở, trẻ dễ đau nhức khi ăn uống, dẫn đến quấy khóc, biếng ăn, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và sự phát triển.
Mất thẩm mỹ và tự tin: Răng cửa bị mòn khiến trẻ cảm thấy tự ti, ngại giao tiếp và mất thiện cảm với mọi người xung quanh.
Sai lệch tiến trình mọc răng: Răng sữa mất sớm làm lợi đóng kín nhanh, cản trở răng vĩnh viễn mọc đúng vị trí, dẫn đến nguy cơ răng mọc lệch và mất thẩm mỹ sau này.

Những giải pháp can thiệp đối với trẻ bị sún răng

Để bảo vệ sức khỏe răng miệng của trẻ và ngăn chặn những ảnh hưởng tiêu cực do sún răng, cha mẹ cần lưu ý các biện pháp dưới đây:

Can thiệp tại nhà

Sử dụng nước muối sinh lý: Nước muối sinh lý giúp kháng khuẩn, làm chậm tốc độ lây lan của sún răng. Cha mẹ nên hướng dẫn trẻ súc miệng với nước muối vào buổi sáng sau khi thức dậy và buổi tối trước khi đi ngủ. Ngoài ra các bậc phụ huynh có thể sử dụng một sản phẩm chuyên dụng như xịt sâu răng để vệ sinh răng miệng và phòng ngừa sâu răng cho bé. Sản phẩm khuyên dùng cho các bậc phụ huynh là xịt ngừa sâu răng Altawell Kidteeth.
Dùng lá trầu không: Lá trầu không có khả năng kháng khuẩn cao. Cha mẹ có thể giã nhuyễn lá trầu không già để đắp lên răng sún trong 3-5 phút hoặc đun nước lá trầu cho trẻ súc miệng hàng ngày để giảm nguy cơ lây lan.

Can thiệp nha khoa

Khám nha khoa định kỳ: Đưa trẻ đến nha khoa kiểm tra 3-6 tháng/lần giúp phát hiện sớm và điều trị kịp thời tình trạng sún răng, hạn chế ảnh hưởng lâu dài đến răng vĩnh viễn.

Điều trị tùy theo mức độ sún răng:

Sún răng nhẹ: Bác sĩ thường áp dụng phương pháp trám răng để ngăn ngừa tổn thương lan rộng, bảo vệ răng sữa và duy trì chức năng ăn nhai.
Sún răng nặng: Nếu vi khuẩn phá hủy nghiêm trọng thân răng, bác sĩ sẽ xem xét nhổ răng hoặc giữ lại tùy theo độ tuổi thay răng của trẻ để tránh ảnh hưởng đến sự phát triển của răng vĩnh viễn.

Việc nhổ răng sữa quá sớm, trước 6 tuổi, có thể dẫn đến tình trạng răng vĩnh viễn mọc lệch hoặc chen chúc. Do đó, quyết định nhổ hay bảo tồn răng sún cần được cân nhắc kỹ lưỡng bởi nha sĩ chuyên môn.

Kết luận

Tình trạng sún răng ở trẻ em không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng mà còn tác động đến sự phát triển toàn diện của bé. Hy vọng bài viết đã giúp các bậc phụ huynh hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử lý khi trẻ bị sún răng, từ đó có thể chăm sóc răng miệng cho con một cách hiệu quả. Hãy đồng hành cùng bé trong hành trình bảo vệ nụ cười tự tin, rạng rỡ để con luôn hồn nhiên và vui vẻ đúng với tuổi thơ của mình.

Nguồn thông tin bài viết tham khảo:

(1).https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/lam-nao-khi-be-bi-sun-rang-som-vi