Viêm loét miệng chữa thế nào và cách phòng ngừa ra sao?

Viêm loét miệng, hay thường gọi là nhiệt miệng, là tình trạng phổ biến có thể xảy ra ở bất kỳ ai, không phân biệt lứa tuổi hay giới tính. Dù không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng những vết loét nhỏ này lại gây ra cảm giác đau rát, khó chịu, ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt hàng ngày, đặc biệt là khi ăn uống hoặc giao tiếp. Vậy làm thế nào để điều trị dứt điểm tình trạng này? Và liệu có những cách nào hiệu quả để phòng ngừa viêm loét miệng tái phát? Cùng khám phá những giải pháp hữu ích trong bài viết dưới đây!

Viêm loét miệng là gì?

Viêm loét miệng là tình trạng loét niêm mạc bên trong khoang miệng, thường xuất hiện dưới dạng các vết loét nhỏ, nông nhưng gây đau rát và khó chịu. Đây không chỉ là một vấn đề sức khỏe thông thường mà còn có thể liên quan đến nhiều bệnh lý khác nhau. Khi các vết loét kéo dài và không được xử lý đúng cách, chúng dễ dẫn đến nhiễm trùng thứ phát, gây ra những biến chứng nghiêm trọng hơn. (1)

Tình trạng viêm loét miệng thường khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc ăn uống, đặc biệt khi tiếp xúc với các món ăn cay nóng hoặc chứa nhiều axit. Dưới đây là các giai đoạn điển hình của viêm loét miệng:

Giai đoạn ban đầu

Ở giai đoạn này, niêm mạc miệng bắt đầu xuất hiện các đốm nhỏ có màu đỏ hồng. Khi chạm vào, bạn có thể cảm nhận được sự đau nhẹ và khó chịu. Theo thời gian, những đốm này phát triển lớn hơn, nổi gồ lên và xuất hiện các đốm trắng nhạt ở giữa. Một số trường hợp có thể kèm theo dịch tiết, khiến vết loét dễ bị kích ứng hơn.

Giai đoạn tiến triển

Nếu không được điều trị kịp thời, các nốt viêm loét lan rộng, hợp thành các mảng lớn, gây tổn thương nghiêm trọng hơn. Trong tình trạng nặng, vết loét có thể dẫn đến viêm nhiễm, làm tổn thương sâu trong khoang miệng và thậm chí gây hoại tử niêm mạc.

Viêm loét miệng, tuy không đe dọa trực tiếp đến tính mạng, nhưng nếu không được chăm sóc và điều trị đúng cách, có thể ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống hàng ngày. Việc hiểu rõ các giai đoạn của bệnh sẽ giúp chúng ta có biện pháp xử lý hiệu quả ngay từ sớm.

Nguyên nhân dẫn đến viêm loét miệng

Viêm loét miệng có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những yếu tố bên ngoài đến các vấn đề bên trong cơ thể. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng này:

Va chạm gây ra trầy xước

Một trong những nguyên nhân thường gặp gây loét miệng là chấn thương. Các vết loét có thể xuất hiện khi bạn vô tình bị thương trong miệng do ăn phải thức ăn quá nóng, gây bỏng nhiệt, hoặc do va đập trong khi chơi thể thao, té ngã. Ngoài ra, trong quá trình khám và điều trị nha khoa, nếu thủ thuật không cẩn thận, dụng cụ nha khoa có thể gây tổn thương niêm mạc miệng, dẫn đến viêm loét.

Nhiễm khuẩn

Vi khuẩn trong khoang miệng có thể là tác nhân gây viêm loét. Những vi khuẩn này thường phát triển và tấn công khi môi trường trong miệng không được vệ sinh sạch sẽ, hoặc khi có sự suy giảm hệ miễn dịch. Ngoài ra, vi khuẩn quanh ổ chân răng cũng có thể gây viêm loét miệng, đặc biệt là khi mắc các bệnh lý về răng miệng như viêm nướu hay sâu răng.

Nhiễm virus

Một số virus cũng là nguyên nhân chính dẫn đến viêm loét miệng. Chẳng hạn, virus Herpes simplex gây loét miệng điển hình, hay virus Varicella Zoster (virus gây bệnh thủy đậu) cũng có thể gây ra các vết loét miệng. Virus Coxsackie, đặc biệt là ở trẻ em, thường gây ra các mụn nước, có thể lan rộng trong miệng. Virus Rubella, tác nhân gây bệnh sởi, cũng có thể khiến niêm mạc miệng bị tổn thương.

Yếu tố di truyền và cơ địa

Ngoài các yếu tố bên ngoài, yếu tố di truyền và cơ địa cũng góp phần không nhỏ vào việc hình thành các vết loét miệng. Những người có tiền sử gia đình mắc bệnh loét miệng thường dễ bị tình trạng này hơn. Các bệnh lý như thiếu sắt, bệnh tự miễn, rối loạn nội tiết tố (như trong thai kỳ hay khi có sự thay đổi hormone) cũng là những yếu tố gây ra loét miệng.

Dị ứng thức ăn và thuốc

Một số người có thể gặp phải phản ứng dị ứng với các loại thực phẩm hoặc thuốc, gây kích ứng niêm mạc miệng và dẫn đến viêm loét. Các thực phẩm có tính axit như chanh, cam, hoặc các gia vị cay nóng cũng có thể gây kích ứng và làm loét miệng thêm trầm trọng.

Cách chữa viêm loét miệng hiệu quả

Viêm loét miệng thường có thể tự lành trong vòng 1-2 tuần mà không để lại sẹo. Tuy nhiên, đối với những trường hợp vết loét lớn, sâu hoặc gây đau đớn, ảnh hưởng đến sinh hoạt và ăn uống, việc áp dụng các phương pháp hỗ trợ điều trị là rất cần thiết. Dưới đây là những cách hiệu quả giúp làm lành nhanh các vết loét trong miệng:

Dùng nước súc miệng

Nước súc miệng không chỉ giúp làm sạch khoang miệng mà còn có tính sát khuẩn cao, hỗ trợ ngăn ngừa vi khuẩn tấn công các vết loét. Điều này giúp giảm nguy cơ viêm nhiễm và thúc đẩy quá trình lành vết thương.

• Nước súc miệng kháng khuẩn thông thường: Sử dụng hàng ngày để giữ cho miệng sạch sẽ, đặc biệt sau khi ăn.
• Nước súc miệng có chứa dexamethasone: Đây là một chất chống viêm thuộc nhóm steroid, giúp giảm đau và giảm viêm nhanh chóng, hỗ trợ hiệu quả trong việc làm lành vết loét.

Thuốc bôi tại chỗ

Thuốc bôi tại chỗ là một giải pháp nhanh chóng và tiện lợi để giảm đau cũng như ngăn chặn vi khuẩn tấn công vết loét. Các dạng thuốc này thường bao gồm dung dịch, gel, hoặc kem bôi.

• Tác dụng: Làm dịu vết loét, giảm đau tại chỗ, đồng thời tạo lớp màng bảo vệ để ngăn vi khuẩn xâm nhập.

Lưu ý khi sử dụng: Hãy bôi thuốc đều đặn trong ngày, đặc biệt sau khi ăn và trước khi đi ngủ. Việc này đảm bảo thuốc phát huy tối đa hiệu quả. Luôn tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc nha sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào.

Thuốc uống

Khi các phương pháp điều trị tại chỗ không mang lại hiệu quả, bạn có thể cần dùng đến thuốc uống. Đây là cách điều trị dành cho các trường hợp vết loét nghiêm trọng.

• Sucralfate: Một loại thuốc phủ bề mặt niêm mạc, thường dùng trong điều trị viêm loét dạ dày, nhưng cũng rất hữu ích trong việc bảo vệ và làm lành vết loét miệng.
• Colchicine: Thuốc chống viêm thường được sử dụng trong điều trị bệnh gút, cũng có tác dụng hỗ trợ giảm viêm đối với viêm loét miệng.
• Thuốc chống viêm steroid: Chỉ dùng trong trường hợp vết loét nặng, không đáp ứng với các biện pháp khác. Do có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng, thuốc này cần được kê toa và sử dụng theo hướng dẫn chặt chẽ của bác sĩ.

Điều trị vết loét bằng hóa chất

Một số cơ sở y tế hiện nay sử dụng các hóa chất đặc trị để đốt vết loét, giúp rút ngắn thời gian lành vết thương.

• Debacterol: Đây là một loại hóa chất chuyên dụng, có thể làm lành vết loét trong khoảng 1 tuần, thay vì kéo dài đến 2 tuần như thông thường.
• Bạc nitrat: Dù chưa được chứng minh là giúp tăng tốc độ lành vết thương, nhưng bạc nitrat có khả năng giảm đau và ngăn ngừa vết loét lan rộng.

Lời khuyên quan trọng khi điều trị viêm loét miệng

• Tránh ăn các thực phẩm cay, nóng hoặc chứa nhiều axit để giảm kích ứng vết loét.
• Uống nhiều nước và bổ sung vitamin, đặc biệt là vitamin C, để tăng cường khả năng tự chữa lành của cơ thể.
• Giữ gìn vệ sinh răng miệng sạch sẽ bằng cách đánh răng và súc miệng đều đặn.

Việc điều trị viêm loét miệng đúng cách không chỉ giúp bạn giảm nhanh cơn đau mà còn ngăn ngừa tình trạng tái phát. Nếu các vết loét kéo dài hoặc có dấu hiệu nghiêm trọng, bạn nên thăm khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Cách phòng ngừa viêm loét miệng

Viêm loét miệng có thể được phòng tránh hiệu quả thông qua việc thực hiện các thói quen lành mạnh trong sinh hoạt hàng ngày. Dưới đây là những biện pháp cụ thể mà bạn nên áp dụng để giảm nguy cơ mắc bệnh

Chú ý chế độ ăn uống

Thực phẩm bạn tiêu thụ hàng ngày có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe niêm mạc miệng. Để giảm nguy cơ bị viêm loét, hãy:

• Tránh thực phẩm gây kích ứng: Những loại thực phẩm cứng như hạt, bánh quy hoặc thực phẩm quá cay, mặn, có tính axit (như giấm, chanh, ớt) dễ làm tổn thương niêm mạc miệng.
• Ăn uống chậm rãi: Hạn chế nhai vội hoặc nhai sai cách để tránh làm tổn thương miệng do các cạnh sắc nhọn của thức ăn.

Chọn thực phẩm lành mạnh và cân bằng dinh dưỡng

Việc thiếu hụt các vi chất như sắt, kẽm, vitamin B12 và axit folic có thể làm tăng nguy cơ viêm loét miệng. Vì vậy, bạn nên:

• Bổ sung nhiều rau xanh và trái cây: Những thực phẩm này không chỉ giàu vitamin mà còn chứa chất xơ, giúp tăng cường hệ miễn dịch và bảo vệ niêm mạc miệng.
• Ưu tiên các loại ngũ cốc và hạt dinh dưỡng: Đây là nguồn cung cấp vi chất quan trọng giúp giảm nguy cơ nhiệt miệng.

Vệ sinh răng miệng đúng cách

Giữ gìn vệ sinh răng miệng sạch sẽ là một yếu tố then chốt trong việc phòng ngừa viêm loét miệng:

• Đánh răng ít nhất 2 lần/ngày: Hãy sử dụng kem đánh răng phù hợp và đảm bảo làm sạch khoang miệng sau mỗi bữa ăn.
• Dùng chỉ nha khoa: Giúp loại bỏ thức ăn thừa ở kẽ răng mà bàn chải không thể tiếp cận, ngăn ngừa vi khuẩn phát triển.
• Sử dụng nước súc miệng: Chọn loại không chứa cồn để tránh gây kích ứng, đồng thời sát khuẩn khoang miệng hiệu quả. Ngoài ra đối với trẻ em thì các bậc phụ huynh có thể sử dụng xịt ngừa sâu răng hay xịt răng miệng để giúp trẻ vệ sinh miệng đúng cách.

Bảo vệ niêm mạc miệng

Những hành động tưởng chừng nhỏ nhặt cũng góp phần bảo vệ bạn khỏi nguy cơ viêm loét:

• Dùng bàn chải mềm: Loại bàn chải này giúp làm sạch răng miệng mà không gây tổn thương lợi hay niêm mạc.
• Tránh kem đánh răng chứa natri lauryl sulfat: Thành phần này có thể gây kích ứng niêm mạc đối với những người có cơ địa nhạy cảm.
• Bảo vệ lợi khi sử dụng dụng cụ chỉnh nha: Nếu bạn đang niềng răng, hãy sử dụng sáp chỉnh nha hoặc miếng bảo vệ để giảm tác động từ các cạnh sắc nhọn của khí cụ lên lợi và niêm mạc miệng.

Giảm căng thẳng và duy trì tinh thần thoải mái

Căng thẳng kéo dài là một trong những yếu tố gây viêm loét miệng ở nhiều người. Để kiểm soát stress, bạn có thể áp dụng:

• Thiền định và yoga: Đây là những phương pháp giúp bạn thư giãn, lấy lại cân bằng trong cuộc sống.
• Tập thể dục thường xuyên: Các hoạt động thể chất như đi bộ, chạy bộ hoặc bơi lội không chỉ giúp giảm stress mà còn tăng cường sức khỏe toàn diện.
• Quản lý thời gian hiệu quả: Học cách sắp xếp công việc hợp lý giúp giảm bớt áp lực hàng ngày.

Kết luận

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những kiến thức hữu ích về cách chữa trị và phòng ngừa viêm loét miệng. Đừng quên chia sẻ thông tin này đến bạn bè và người thân, để cùng nhau xây dựng thói quen chăm sóc sức khỏe miệng tốt nhất. Hãy theo dõi Altaco để cập nhật những thông tin hữu ích về chăm sóc sức khỏe.

Nguồn thông tin bài viết tham khảo tại:

(1). Tai Mũi họng Sài Gòn. https://taimuihongsg.com/viem-khoang-mieng/