Viêm thanh khí phế quản ở trẻ em là một trong những bệnh lý khá phổ biến, đặc biệt dễ xuất hiện khi thời tiết thay đổi. Không chỉ gây khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, bệnh còn có nguy cơ tái phát và kéo dài nếu không được chăm sóc đúng cách, thậm chí có thể chuyển biến nghiêm trọng về lâu dài. Vậy, viêm thanh khí phế quản ở trẻ thực sự có nguy hiểm không, và cách điều trị nào là tối ưu nhất? Hãy cùng Altaco khám phá những thông tin quan trọng qua bài viết sau để bảo vệ sức khỏe hô hấp cho con trẻ hiệu quả hơn.
Bệnh viêm thanh khí phế quản ở trẻ em
Viêm thanh khí phế quản là bệnh lý hô hấp phổ biến ở trẻ em, đặc biệt là những trẻ dưới 3 tuổi. Thời điểm từ cuối mùa thu đến suốt mùa đông là mùa dịch của bệnh, vì đây là giai đoạn virus phát triển mạnh trong không khí lạnh và ẩm.
Nghiên cứu cho thấy viêm thanh khí phế quản thường gặp nhất ở nhóm trẻ từ 2 tháng đến 3 tuổi, trong đó tỷ lệ cao nhất là ở trẻ 2 tuổi. Đặc biệt, bé trai có nguy cơ mắc bệnh này cao hơn bé gái, và khoảng 15% trẻ mắc viêm thanh khí phế quản có yếu tố di truyền – tức là người thân trong gia đình cũng đã từng mắc phải bệnh lý này.
Nguyên nhân dẫn đến viêm thanh khí phế quản
Bệnh viêm thanh khí phế quản thường do virus gây ra, phổ biến nhất là các chủng virus hợp bào hô hấp (RSV), virus cúm, và virus parainfluenza. Virus xâm nhập vào cơ thể thông qua đường hô hấp, sau đó bám vào các mô ở thanh quản và khí quản, gây nên viêm nhiễm và sưng phù. Khi bị sưng, đường thở của trẻ nhỏ trở nên hẹp hơn, dẫn đến triệu chứng khó thở và âm thanh ồn ào khi thở.
Ngoài nguyên nhân do virus, một số yếu tố khác cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ở trẻ em, bao gồm việc tiếp xúc với khói thuốc lá, không khí ô nhiễm, và những thay đổi đột ngột của thời tiết. Những trẻ có hệ miễn dịch yếu hoặc đã có tiền sử mắc các bệnh về hô hấp cũng dễ bị viêm thanh khí phế quản hơn.
Triệu chứng của bệnh viêm thanh khí phế quản ở trẻ em
Việc hiểu rõ các triệu chứng của viêm thanh khí phế quản là chìa khóa giúp các bậc phụ huynh nhận diện sớm bệnh và có cách chăm sóc kịp thời, từ đó hạn chế được nguy cơ xảy ra các biến chứng nguy hiểm cho trẻ.
Triệu chứng ban đầu
Ở giai đoạn đầu, các dấu hiệu của viêm thanh khí phế quản thường khá giống với những biểu hiện thông thường của nhiễm trùng đường hô hấp trên, vì vậy cha mẹ có thể dễ nhầm lẫn. Trẻ thường có:
- Ho khan và sổ mũi: Trẻ bắt đầu xuất hiện ho nhẹ và chảy nước mũi trong.
- Sốt nhẹ: Nhiều trẻ có biểu hiện sốt, thường ở mức độ nhẹ, dao động khoảng 38-38,5°C.
- Khó nuốt và khàn giọng: Thanh quản bị sưng khiến trẻ khó nuốt, và giọng nói có thể bị khàn đi. Nếu trẻ còn nhỏ chưa biết nói, phụ huynh có thể nhận thấy tiếng khóc không vang hoặc lạc giọng.
- Thở khó khăn, phát ra tiếng rít: Một trong những triệu chứng quan trọng là tiếng thở khò khè hoặc tiếng rít khi trẻ hít thở.
Triệu chứng khi bệnh tiến triển nặng
Nếu không được can thiệp kịp thời, bệnh có thể tiến triển đến giai đoạn nặng hơn, với các triệu chứng nghiêm trọng hơn, khiến trẻ rơi vào tình trạng suy hô hấp. Khi đó, trẻ có thể có những biểu hiện sau:
- Cánh mũi phập phồng: Cánh mũi phồng lên và co lại khi hít vào, do trẻ phải cố gắng thở.
- Rút lõm ngực: Khi ho, ngủ hoặc khóc, trẻ sẽ có dấu hiệu lõm ở ngực, đặc biệt rõ ở vùng hõm ngực hoặc giữa các xương sườn. Đây là dấu hiệu cho thấy trẻ đang gặp khó khăn khi lấy không khí vào phổi.
- Thở rít: Trẻ sẽ phát ra tiếng rít rõ ràng hơn khi thở vào, âm thanh này trở nên dễ nghe hơn vào ban đêm hoặc khi trẻ bị kích thích (ví dụ, khi khóc hoặc khi không khí quá lạnh).
Tiến triển và biến đổi của triệu chứng theo thời gian
Nếu được chăm sóc đúng cách, các triệu chứng của viêm thanh khí phế quản thường sẽ cải thiện dần sau khoảng một tuần. Tuy nhiên, phụ huynh cần lưu ý rằng các triệu chứng như ho và khò khè vẫn có thể kéo dài, đặc biệt là vào ban đêm, khi đường thở có thể bị co thắt nhiều hơn do không khí lạnh hoặc do cơ thể trẻ đang ở trạng thái nghỉ ngơi.
Mỗi trẻ có thể có mức độ nặng nhẹ của bệnh khác nhau, phụ thuộc vào sức đề kháng và cấu tạo của đường thở. Trẻ có hệ miễn dịch yếu hoặc từng có tiền sử về bệnh hô hấp thường có nguy cơ gặp phải các triệu chứng nặng và cần được theo dõi kỹ lưỡng hơn.
Khi nào cần đưa trẻ đến bác sĩ?
Phụ huynh nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ nếu thấy các dấu hiệu bất thường sau:
- Trẻ khó thở nghiêm trọng, có dấu hiệu rút lõm ngực rõ rệt.
- Sốt cao không hạ sau khi dùng thuốc.
- Trẻ ngủ không yên, hay thức giấc do khó thở hoặc ho dữ dội.
- Môi hoặc da của trẻ có màu tím tái, biểu hiện của tình trạng thiếu oxy.
- Phát hiện và xử lý kịp thời các triệu chứng viêm thanh khí phế quản ở trẻ sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ biến chứng và đảm bảo an toàn cho sức khỏe hô hấp của trẻ nhỏ.
Cách điều trị viêm thanh khí phế quản ở trẻ em
Viêm thanh khí phế quản cấp tính thường lành tính và có thể tự khỏi sau 3 – 4 ngày nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, để giúp trẻ nhanh chóng hồi phục và tránh biến chứng, cha mẹ nên áp dụng những biện pháp điều trị tại nhà sau:
- Tạo môi trường sống trong lành.
- Sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc máy làm mát: Đảm bảo phòng của trẻ luôn thoáng mát, đủ độ ẩm sẽ giúp làm dịu và hạn chế tình trạng khô rát của đường hô hấp trên, đồng thời giúp trẻ thở dễ dàng hơn.
- Cho trẻ uống đủ nước: Đảm bảo trẻ được cung cấp đủ nước giúp làm loãng chất nhầy, giúp dễ dàng tống khứ ra ngoài, từ đó giảm tình trạng tắc nghẽn và khó thở.
- Tránh tiếp xúc với các yếu tố kích thích: Đảm bảo trẻ tránh xa khói thuốc lá, bụi bẩn và không khí ô nhiễm vì đây đều là những yếu tố có thể làm cho triệu chứng ho và khò khè trở nên nghiêm trọng hơn.
Chế độ dinh dưỡng phù hợp
Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức đề kháng và giúp trẻ nhanh hồi phục:
- Chia nhỏ bữa ăn: Do trẻ thường mệt mỏi và chán ăn khi bị bệnh, bố mẹ nên chia 3 bữa lớn thành 5 – 6 bữa nhỏ trong ngày để trẻ dễ tiêu hóa và hấp thụ.
- Ưu tiên các món ăn mềm, lỏng: Các món cháo, súp, canh sẽ giúp trẻ dễ nuốt và tiêu hóa, hạn chế kích thích vùng hầu họng vốn đang nhạy cảm. Đồng thời, các món ăn này cũng cung cấp dưỡng chất cần thiết cho sự phục hồi của trẻ.
Chăm sóc trẻ bị viêm thanh khí phế quản đúng cách
Việc chăm sóc cẩn thận sẽ giúp cha mẹ theo dõi sát sao tình trạng bệnh của trẻ:
- Ngủ cùng và theo dõi triệu chứng: Nếu nghi ngờ trẻ bị viêm thanh khí phế quản, bố mẹ nên ở bên cạnh trẻ khi ngủ để phát hiện sớm những triệu chứng bất thường. Khi ngủ, hãy đặt gối cao hơn một chút để giúp trẻ thở dễ dàng.
- An ủi và dỗ dành trẻ: Tránh để trẻ quấy khóc hoặc la hét vì điều này có thể làm bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Khi trẻ thoải mái, đường hô hấp sẽ ít bị kích thích và giảm được nguy cơ ho hoặc thở rít.
- Hạ sốt khi cần thiết: Nếu trẻ sốt cao trên 38°C, có thể sử dụng các thuốc hạ sốt an toàn cho trẻ như ibuprofen hoặc acetaminophen, nhưng cần tuân theo liều lượng và hướng dẫn của bác sĩ.
Hạn chế tiếp xúc với người khác
Khi trẻ bị viêm thanh khí phế quản, việc giữ trẻ ở nhà là rất quan trọng để tránh lây lan bệnh. Tuyệt đối không nên để trẻ đến những nơi đông người như trường học hay nơi công cộng, để bảo vệ cả trẻ và những người xung quanh khỏi nguy cơ lây nhiễm virus.
Phòng ngừa viêm thanh khí quản ở trẻ em
“Phòng bệnh hơn chữa bệnh” luôn đúng ở mọi loại bệnh nên việc phòng ngừa bệnh viêm thanh khí quản ở trẻ em vừa giúp trẻ tránh mắc bệnh phức tạp, vừa giúp trẻ tăng cường được sức khỏe tốt hơn. Một số phương pháp phòng ngừa:
- Tạo môi trường sống lành mạnh, sạch sẽ cho trẻ tránh những nơi nhiều hóa chất độc hại, bụi băm, nấm mốc và môi trường có nhiều khói thuốc lá đều là những môi trường trẻ cần được tránh xa.
- Không để trẻ ở trong môi trường quá khô hanh, độ ẩm trong không khí thấp, hoặc để trẻ la khóc nhiều vì những thứ trên có thể khiến thanh quản bị tổn thương.
- Tạo thói quen và khuyến khích trẻ uống thật nhiều nước.
- Tạo chế độ ăn đầy dủ dưỡng chất dành cho trẻ.
- Tránh cho trẻ tiếp xúc với người đang có hấu hiệu bệnh, hay người đang mắc bệnh.
- Tập thói quen rửa tay trước và sau khi ăn, sau khi đi vệ sinh, vệ sinh mũi họng hàng ngày.
- Vệ sinh mũi, họng cho trẻ hàng ngày để vừa phòng tránh được bệnh viêm thanh khí phế quản, vừa ngăn ngừa được một số thành phần khác. Một số sản phẩm an toàn cho trẻ nhỏ và mẹ bầu được khuyên dùng như: Xịt mũi lợi khuẩn, xịt họng keo ong, xịt thông xoang,….
Kết luận
Hy vọng rằng những thông tin trên sẽ giúp các bậc phụ huynh hiểu rõ hơn về bệnh viêm thanh khí phế quản ở trẻ em, từ đó có thể chăm sóc và bảo vệ con một cách hiệu quả. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và áp dụng các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ bệnh trở nặng, bảo vệ sức khỏe hô hấp và đảm bảo sự phát triển an toàn cho trẻ. Hãy luôn theo dõi Altaco để có thêm những kiến thức hữu ích trong việc chăm sóc sức khỏe cho bé yêu!
Nguồn thông tin bài viết tham khảo:
- Home. (n.d.). http://www.nationwidechildrens.org/conditions/croup
- Kids health Information : Croup. (n.d.). https://www.rch.org.au/kidsinfo/fact_sheets/croup/